مقدمه‌ای بر گیاهپزشکی یا آسیب‌شناسی گیاهی سلامت و بهبود رشد گیاهان در درجه اول مورد توجه کسانی است که به کاشت گیاهان، تهیه و توزیع فرآورده‌های گیاهی اشتغال دارند. میزان رشد و باروری گیاهان به فراهم بودن آب و مواد غذایی در خاک و تأمین محدوده‌هایی از شرایط مناسب جوی مانند حرارت، رطوبت و نور بستگی دارد. هر عاملی که سلامت گیاهان را به مخاطره اندازد، ممکن است در میزان رشد و باروری آنها تأثیر منفی بگذارد و از ارزش آنها و فرآورده هایشان بکاهد. بیماریها و آفات گیاهی و علفهای هرز از جمله عوامل زنده و بیماریهای فیزیولوژیک که ناشی از کمبود مواد مورد نیاز گیاه و خسارات ناشی از شرایط جوی نامناسب عمده‌ترین عوامل تقلیل محصول و یا نابودی گیاهان بشمار می‌روند. گیاهان از بیماری‌هایی آسیب می‌بینند که عوامل آنها به عوامل بیماریها در انسان و جانوران شباهت دارند گرچه احساس درد و ناراحتی در گیاهان در اثر بیماریها از نظر انسان مکتوم است، لیکن نحوه ایجاد و توسعه بیماری در گیاهان و حیوانات تقریباً مشابه بوده و معمولاً به همان اندازه پیچیده و بغرنج است.آفات گیاهی نیز مشتمل بررده بند پایان می‌باشند که مهم‌ترین آفات گیاهی که حشرات می‌باشند در این رده قرار دارند و بعد از آنها کنه‌ها و سایر بندپایان به گیاهان خسارت وارد می‌سازند. بعضی از مهره داران نیز مانند جوندگانی مثل موش‌ها و خرگوش‌ها نیز جزء آفات گیاهی بحساب می‌آیند. گیاهپزشکی همان آسیب‌شناسی گیاهی میباشد که دارای دو تخصص جداگانه در زمینه حشره‌شناسی کشاورزی و بیماری‌شناسی گیاهی است. و نیما میری (اسم مستعار) در حال تحقیق و پژوهش در این مورد است که مجموعه کتابهای آفات گیاهان زراعی ایران وآفات سبزی و سیفی ایران تالیف دکتر محمد خانجانی (از دانشگاه بوعلی سینای همدان) مرجع خوبی برای گیاه پزشکان میباشد. --Somayeh haghani ۱۶ آوریل ۲۰۰۸، ساعت ۰۹:۰۹ (UTC) سرخرطومي سيب Apple blossom weevil Anthonomus pomorum (Col.: Curculionidae) ميزان اصلي آن سيب و علاوه بر آن به ساير درختان ميوه دانه‌دار هم خسارت مي‌زند، حشره كامل قبل از جفت‌گيري و تخمريزي از جوانه‌ها، برگ، گلهاي هنوز كاملاً بسته، حتي شاخه‌هاي بسيار كوچك حامل جوانه‌هاي گل و برگ تغذيه مي‌كند. لارو نيز از اندامهاي زايا نظير پرچم‌ها و تخمدان‌هاي گل و ميوه جوان تغذيه مي‌كند. غنچه‌هاي مورد حمله باز نشده، گلبرگها خشك، غنچه‌ها قهوه‌اي و بسته باقي مي‌مانند و سوراخي در آن بوجود مي‌آيد. در داخل غنچه آلوده تخم، لارو يا شفيره آفت ملاحظه مي‌گردد. زيست‌شناسي حشره كامل در شكاف يا زير پوست تنه درختان و يا پناهگاههاي ديگر زمستان را به سر مي‌برد. در اواخر اسفند و يا فروردين پناهگاههاي زمستاني را ترك كرده و شروع به تغذيه از غنچه‌ها مي‌نمايد. ماده‌ها يك تا دو روز پس از جفت‌گيري شروع به تخمريزي داخل غنچه‌هاي سبز مي‌كنند. حشره ماده با خرطوم خود سوراخي در غنچه ايجاد مي‌كند سپس چرخيده و انتهاي شكم را در مقابل سوراخ قرار داده و تخمريزي مي‌كند. تخم پس از 5 تا 15 روز تفريخ شده و لاروها پس از 2 تا 3 هفته تغذيه در داخل غنچه‌ها تبديل به شفيره مي‌گردند. دوره شفيرگي يك تا دو هفته مي‌باشد. سپس سرخرطومي‌هاي نسل جديد غنچه را سوراخ كرده و از آن خارج مي‌شوند و در پناهگاههاي مختلف زمستان گذراني مي‌كند. اين حشره يك نسل در سال دارد. کنترل شیمیایی: از سموم توصیه شده در مرحله غنچه قبل ازباز شدن گلها استفاده می کنیم 1. اندوسولفان EC35% و 1.5 درهزار 2. دیازینون wp40% و 1در هزار 3. فوزولن EC35% و 1.5 در هزار __________________ --Somayeh haghani ۱۶ آوریل ۲۰۰۸، ساعت ۰۹:۲۹ (UTC)كاربر Haghani سنك گلابي (Pear lace bug) Stephannts pyri (Hem.: Tingitidae) در تمام مناطق ميوه‌خيز كشور يافت مي‌شود. ميزبان آن سيب، گلابي و در درجه دوم به گيلاس و گاهي نيز هلو، زردآلو، گوجه، زالزالك و ازگيل، به ژاپوني و گل سرخ خسارت وارد مي‌آورد. برگها در محل تغذيه فاقد كلروفيل شده و بهص ورت نقاط زرد رنگ در سطح فوقاني برگ ديده مي‌شود. اين نقاط با تغذيه‌هاي مداوم قهوه‌اي شده و سپس برگها مي‌ريزند. حشره كامل و پوره‌ها پشت برگها فضولاتي توليد مي‌كنند كه به صورت نقاط سياه رنگ همراه با مايع چسبنده‌اي مي‌باشد. درختان آلوده ضعيف شده برگها قبل از خزان مي‌ريزند. اگر شدت آلودگي زياد باشد ميوه‌ها هم ريزش مي‌كنند. زيست‌شناسي زمستان را به صورت حشره كامل كه از لحاظ جنسي هنوز بالغ نشده است در زير پوستك درختان و زير برگهاي خشك درز و شكاف تنه درخت و ديوار و ساير پناهگاهها به سر مي‌برد. طول بدن حشرات كامل حدود 3 تا 4 ميليمتر و به رنگ قهوه‌اي مايل به خاكستري مي‌باشد. بالها مشبك، طول بالها تقريباً دو برابر طول بدن است. در بهار حشرات كامل مصادف با باز شدن كامل برگها ظاهر مي‌شودند و پس از جفت‌گيري حشرات ماده داخل نسج در سطح زيرين برگ تخمريزي مي‌كنند و روي آنها را با ترشحات سياه رنگ مي‌پوشاند. پوره‌ها به فاصله 30 تا 40 روز از تخم خارج مي‌شوند. دوره پورگي 4 تا 5 هفته و در اين مدت پوره‌ها 5 بار جلد عوض مي‌كنند. 2 تا 3 نسل در سال دارد. مبارزه 1ـ از بين بردن برگهاي خشك و پوستك‌هاي تنه درختان 2ـ شخم پاييزه 3ـ استفاده ازسموم فسفره آلي ماند اكامت و زولون -------------------------------------------------------------------------------- شته سبز سيب Green apple aphid Aphis pomi (Hom.: Aphididae) اين شته در سراسر كشور هر جا كه سيب كشت شود وجود دارد. اين آفت به برگ و نوك شاخه‌هاي نورس، جوانه‌ها حتي گلها نيز خسارت مي‌زند و باعث كم شدن محصول مي‌گردد. گياهان ميزبان آن شامل سيب، گلابي، به، زالزالك و ازگيل مي‌باشد. در نهالستان‌ها و روي درختان جوان خسارتش بسيار شديد است. حمله شديد آن در باغهاي بارده نيز به فراواني ديده مي‌شود. در درختان چه پير و چه جوان پاجوش‌ها بيشتر در معرض حمله اين شته قرار دارند. بر اثر تغذيه اين حشره برگهاي جوان تغيير شكل مي‌دهند. در اين گونه پيچش برگها غالباً عرضي است. به عبارتي كلي‌تر برگهاي جوان انتهايي بيشتر از همه در معرضحمله قرار دارند و بيشترين خسارت را مي‌بينند. زيست‌شناسي سيكل زندگي اين شته از نوع Holocyclic مي‌باشد. زمستان گذراني به صورت تخم است. اين تخمها معمولاً روي شاخه‌هاي يكساله گذاشته مي‌شوند. روي شاخه‌هاي سنين ديگر نيز ممكن است بتوان تخمي پيدا نمود. زمان تفريخ تخمها مصادف با باز شدن جوانه‌هاست. فعاليت بهار اين آفت شديد است و روي اعضا فعال و جوان گياهي به سرعت به زنده‌زايي ادامه داده و مهمترين خسارت خود را در همان زمان وارد مي‌آورد. با بالا رفتن جمعيت، بالدارهايي در مجموعه شته‌ها ظاهر مي‌شوند كه انتشار آفت را به ساير درختان ميزبان كه در مجاورت قرار دارند به عهده مي‌گيرند. اين شته ميزبان ثانوي براي تابستان گذراني ندارد به عبارت ديگر تمام نسلهاي خود را روي درختان ميوه سردسيري كه قبلاً اسامي آنها ارائه شد طي مي‌نمايد و اگر مشاهده مي‌شود كه در طول تابستان جمعيت آن به شدت كاهش مي‌يابد به علت مهاجرت به طرف ميزبانهاي ثانوي نيست بلكه اين كاهش نتيجه اثر حرارت شديد محيطي، ايجاد تغييراتي در شيره گياهي و فعاليت قابل توجه دشمنان طبيعي اين شته مي‌باشد. از اوايل پاييز به بعد در جمعيت اين شته فزوني محسوسي در مقايسه با جمعيت تابستاني پديدار مي‌گردد. افراد جنسي از اواخر مهر شروع به ظاهر شدن مي‌كنند و تخمريزي تقريباً بلافاصله آغاز مي‌گردد. تعداد نسل شته سبز سيب در سال بر حسب شرايط آب و هوايي محل فرق كرده و معمولاً 15 تا 20 نسل در سال توليد مي‌كند. اين شته يك ميزبانه است. کنترل شیمیایی: اگر شته‌ها موجب پيچيدگي برگ شوند يا توليد گال نمايند از سموم سيستميك مانند اكسي دی متون متيل (متاسيستوكس) و تيومتون (اكاتين) استفاده مي‌شود ولي اگر موجب پيچيدگي نشوند از پريميكارب (پريمور) كه يك شته كش اختصاصي است، استفاد مي‌شود. براي مبارزه با شته‌هاي سبزي و جاليزي از هپتنوفوس (هوستاكوئيك) استفاده مي‌شود چون اثر سريع داشته ولي كم دوام است.همچنین سموم پر دوام در اوایل فصل مصرف شود. 1. تیومتون(اکاتین) EC 60 % یک در هزار 2. اکسی دیمتون متیل EC25% یک درهزار 3. مالاتیون EC25% دو درهزار 4. پیریمیکارب(پریمور) Df50% نیم درهزار 5. پیریمیکارب WP50% نیم درهزار 6. هپتنفوس EC50% یک در هزار 7. دیازینون EC60% یک در هزار -------------------------------------------------------------------------------- شته مومي يا شته خوني سيب Wooly aphid Eriosoma lanigerum (Hom.: Eriosomatidae) ريشه واژه خانواده Eroisomatidae در لاتين به معناي بدن پشمالو مي‌باشد. اين آفت در اكثر نقاط جهان كه سيب كاشت مي‌شود شيوع دارد غير از سيب به انواع گلابي اهلي و وحشي، به، زالزالك و نيز نارون آمريكايي با نام Ulmus americana (ميزبان اول) حمله مي‌كند. اين آفت به صورت توده هاي سفيد رنگ در ماههاي مهر و تابستان روي سرشاخه‌ها و تنه درختان دانه‌دار به خصوص در اطراف زخم‌هاي حاصله از هرس شاخه‌ها ديده مي‌شود. اين آفت به ريشه و طوقه دررختان نيز حمله مي‌كند. در روي ريشه وطوقه خسارت اين آفت با ايجاد برآمدگي و گالهاي مخصوص همراه است. اين برآمدگي و گالها روي سرشاخه‌ها هم ديده مي‌شود. ارقام بومي كشور حساسيت فراواني به اين شته دارند. در حاليكه برخي ارقام خارجي مانند زرد و قرمز لبنان كمتر مورد حمله واقع مي‌شوند. زيست‌شناسي اين شته اگرچه دو ميزبانه است ولي در مناطقي كه ميزبان اول يافت نشود (مانند كشور ایران) در تمام مدت سال روي ميزبان دوم (درختان دانه‌دار) زندگي مي‌كند و مراحل جنسي و تخم در اين شرايط ديده نمي‌شود. در شرايط عادي كه هر دو ميزبانه وجود داشته باشد مانند همه شته‌هاي دوميزبانه، مرحله‌اي از سيكل زندگي خود را روي درختان ميوه دانه‌دار و مراحلي را نيز ري درختان نارون (افراد جنسي نر و ماده تخم، ماده موسس،ماده فونداتريژن) سپري مي‌كند. اين شته ناقل بيماري قارچي شاتكر چند ساله روي درختان سيب مي‌باشد. زمستان گذراني در مرحله پورگي سپري مي‌شود. محل زمستان گذراني در شكاف‌هاي موجود روي تنه و شاخه‌هاي سنين مختلف و حتي شاخه‌هاي همان سال و طوقه و ريشه‌هاي ضخيم و اصلي مجاور تنه و نزديك سطح خاك مي‌باشد. کنتـــــــرل: 1ـ مبارزه بيولوژيك الف‌ـ زنبور Aphelimus mali (Aphelinidae) از پارازيتوئيدهاي اختصاصي شته مومي سيب مي‌باشد. ب‌ـ لارو و حشره‌كش كفشدوزكهاي Coccinella septampunotata Exochomus spp Chilocorus spp ج‌ـ لاروهاي مگس‌هاي سيرفيد و لاروهاي كريزوپا د‌ـ لاروهاي پشه‌هاي Cecidomyiidae د‌ـ سن‌هاي شكاري از خانواده Anthoeoridae ,Nabidae 2ـ مبارزه زراعي شته مومي سيب چون مكان‌هاي سايه‌دار را ترجيح مي‌دهد لذا در باغات سيب از كاشت پرپشت درختان بايستي اجتناب كرده و به هرس آنها دقت لازم مبذول داشت همواره جريان هوا و نفوذ اشعه‌هاي خورشيدي را به داخل درختان امكان‌پذير ساخت. چون شته‌ها اكثراً در داخل زخم‌هاي درختان و يا در محل‌هاي بريده و هرس شده آنها مستقر مي‌شوند لذا اين قسمت‌ها نبايد به حال خو رها شوند. همچني شاخه‌هاي گال‌دار و يا سرشاخه‌هاي مورد هجوم بايستي به طور مرتب قطع شده و نابود گردند. 3ـ كاشت واريته‌هاي مقاوم تحقيقات ايستگاه East-Malling نشان مي‌دهد كه واريته‌هاي Northern spy و Winter majetin تقريباً مورد هجوم شته مومي واقع نمي‌شوند. کنترل شیمیایی: 1. تیومتون(اکاتین) EC60% و 1در هزار 2. اکسی دیمتون متیل EC25% و 1 درهزار 3. پیریمیکارب(پریمور) Df50% و 5/. درهزار -------------------------------------------------------------------------------- سپردار واوي سيب Lepidosaphes malicola (Hom.: Diaspididae) اين آفت به درختان سيب، هلو، گوجه، زردآلو و ندرتاً گلابي حمله مي‌كند. در روي درختان بيد، تبريزي، ياس و عده ديگري از درختان زينتي نيز مشاهده شده است. اين آفت به سيب‌هاي شفيع‌آبادي، شميراني، مورو، لاله و به خصوص سيب گلاب بيشترين خسارت را وارد مي‌كند. سيب‌هاي مشهدي و زرد و قرمز لبناني كمتر آلوده مي‌شود. سپردار واوي سيب به تمام قسمت‌هاي هوايي درخت سيب از قبيل تنه، شاخه، برگ و ميوه حمله مي‌نمايد. درختان آلوده داراي برگهاي كوچك و پريده رنگ، ميوه‌هاي بدشكل و ريز و سرشاخه‌هاي خشك مي‌باشند. زيست‌شناسي سپردار واوي سيب زمستان را به صورت تخمهاي سفيد رنگ شكري به تعدادي در حدود 100 عدد در زير سپر ماده مي‌گذراند. تخمها داراي دياپوز اجباري مي‌باشند. پوره‌ها در شرايط كرج در اواسط ارديبهشت ماه بيرون مي‌آيند و به خوبي روي تنه درختان ميزبان حركت مي‌كنند و به سهولت توسط باد جابجا مي‌شوند. پس از پيدا كردن محل مناسب بلافاصله تغيير جلد مي‌دهند. پاها و شاخك‌ها را از دست داده و ثابت مي‌شوند. در اين موقع در اطراف بدن حشره رشته‌هاي مجعد مومي شبيه به پنبه مشاهده مي‌شود كه به مرور متراكم شده و به صورت هاله‌اي اطراف بدن حشره را مي‌گيرد. پوره سن 2 پس از 15 تا 20 روز تغذيه تغيير جلد مي‌دهد و در اين حالت حشره نر تبديل به شفيره مي‌شود و كمي بعد حشره كامل بالدار زير سپر خارج مي‌شود. پوره‌هاي نسل دوم اين آفت در اواسط مرداد ماه مشاهده مي‌شوند. سپردار واوي سيب داراي دو نسل مي‌باشد. طبق نظر برخي محققين در نواحي گرمسير اصفهان نسل سومي از اين حشره مشاهده مي‌شود. کنترل: 1- Fiscus = (physcus) testaceus Aphlinidae علاوه بر تعداد زيادي از كفشدوزك‌ها، زنبورهاي پرازيتوئيد فوق از خانواده Aphelinidae زمستان را به صورت لارو در داخل بدن حشره ماده مي‌گذرانند و در بهار موقعي كه پوره‌ها شروع به تعويض جلد كردند اين زنبورها خارج شده و در بدن پوره‌هاي سن دوم شروع به تخمريزي مي‌كنند. 3- Hemisarcoptes malus (Acari: Hemisarcoptidae) كنه فوق پرداتور تخم شپشك واوي سيب بوده و خود و پوره‌هايش از تخم اين حشره تغذيه مي‌كنند. زمستان به صورت ماده بالغ در بين توده‌هاي تخم در زير سپرهاي اين حشره سپري مي‌كنند کنترل شیمیایی: . مبارزه شيميايي بايد زماني باشد كه شپشك در مرحله Crawler باشد و 75% پوره‌هاي از زير سپر خارج شده باشند. 1. آزینفوس متیل(گوزاتیون) EC20% و 2در هزار 2. اتیون EC47% و 1.5 درهزار 3. اتریمفوس(اکامت) EC50% و 1در هزار 4. کلرپیریفوس(دورسبان) EC40.8% و1.5- 1 درهزار 5. روغن امولسیون شونده O 80% و 5/. درصد سم‌پاشي زمستانه اواخر زمستان به صورت روغن‌پاشي (سموم روغني Volk) پس از سپري شدن اوج سرماي زمستان و قبل از بيداري درختان انجام مي‌شود (روغن‌هاي زمستانه داراي هيدروكربن اشباع كمتري هستند). ------------------------------------------------------------------------------- سپردار بنفش زيتون Parlatoria oleae (Hom.: Diaspididae) اين حشره اگرچه براي اولين بار از روي درختان زيتون جمع‌آوري شده است ولي به عده زيادي از درختان ميوه دانه‌دار، هسته‌دار، گياهان زينتي و جنگلي حمله مي‌نمايد. اين سپردار روي برگ، شاخه، تنه و ميوه زندگي مي‌كند و در محلي كه خرطوم خود را در بافت گياه فرو مي‌نمايد، كلروفيل گياه ميزبان از بين رفته و به جاي آن لكه گرد و قرمز ارغواني رنگي به وجود مي‌آيد. در روي تنه و سرشاخه محل تجمع شپشك‌ها، لكه‌هاي قهوه‌اي رنگ مشاهده مي‌شود كه تصور مي‌رود يك نوع بيماري فيزيولوژيك باشد. اين وضعيت روي ميوه‌هاي مختلف نيز مشاهده مي‌شود و اغلب ممكن است با علائم بيماريهاي گياهي خاص اشتباه شود. حمله و تغذيه اين شپشك باعث ضعف درختان ميوه و آماده شدن آنها براي حمله سوسكهاي پوستخوار و ساير آفات درجه دوم مي‌شود. زيست‌شناسي و مشخصات در نقاط معتدل سرد زمستان را به صورت پوره سن دو و در نواحي گرمتر به صورت حشرات كامل نابالغ در روي شاخه‌ها و تنه درختان به سر مي‌برد. حشرات ماده به رنگ بنفش تيره، فاقد بال، پا و شاخك مي‌باشند. بدن حشره را پولك خاكستري رنگي پوشانده است و جلد لاروي به رنگ قرمز در كنار سپر قرار دارد. حشرات ماده در اواخر فروردين ماه و اوايل ارديبهشت ماه شروع به تخمريزي مي‌كنند. دوره نشو و نماي جنيني حدود 20 روز مي‌باشد. پس از آن پورهايي به رنگ ارغواني روشن از تخم خارج مي‌شوند كه داراي شش پا و يك جفت شاخك مودار مي‌باشند. سطح بدن نيز از موهاي پراكنده پوشيده است. پوره‌ها به آساني بوسيله باد منتقل مي‌شوند. دوره زندگي بسته به شرايط فصل در حود 30 تا 50 روز است و 2 تا 3 نسل در سال دارد. کنترل: كفشدوزكهاي شكارگر Col.: Coccinelidae 1- Chilocorus bipustulatus 2- Exochomus quadripustulatus زنبورهاي پارازيتوئيد Hymenoptera: Aphelinidae 1- Fiscus testaceus 2- Aphytis proclia 3- Aphytis mytilaspidis 4- Aphytis chrysomphali var. mazandranica 5- Aphytis maculicornis کنترل شیمیایی: . مبارزه شيميايي بايد زماني باشد كه شپشك در مرحله Crawler باشد و 75% پوره‌هاي از زير سپر خارج شده باشند. 1. آزینفوس متیل(گوزاتیون) EC20% و 2در هزار 2. اتیون EC47% و 1.5 درهزار 3. اتریمفوس(اکامت) EC50% و 1در هزار 4. کلرپیریفوس(دورسبان) EC40.8% و 1.5- 1 درهزار 5. روغن امولسیون شونده O 80% و 0.5 درصد مبارزه زمستانه: اين مبارزه اغلب در مورد گونه‌هايي عمل مي‌شود كه حشره به صورت پوره و يا حشره كامل مي‌باشد. اين روش در مورد شپشكهاي زير خانواده Lecaninae كه داراي بدن بدون محافظ مي‌باشند خيلي مؤثر است (مانند شپشك سياه زيتون). سم‌پاشي زمستانه اواخر زمستان به صورت روغن‌پاشي (سموم روغني Volk) پس از سپري شدن اوج سرماي زمستان و قبل از بيداري درختان انجام مي‌شود (روغن‌هاي زمستانه داراي هيدروكربن اشباع كمتري هستند). -------------------------------------------------------------------------------- شپشك نخودي Eulecanium coryli (Hom.: Coccidae) حشره‌اي است كه در حالت بلوغ نيم كروي و به رنگ قرمز براق مي‌باشد. اندازه آن در حدود يك ماش يا كمي بزرگتر است. اين حشره روي عده زيادي از درختان ميوه دانه‌دار و هسته‌دار ديده مي‌شود. درخت به براي اين آفت ميزبان بسيار مناسبي است. اين حشره نيز با مكيدن شيره گياهي باعث ضعف شديد درختان ميزبان مي‌گردد. از طرف ديگر ترشح عسلك دارد كه باعث تجمع گرد و خاك در سطح تنه و سرشاخه و برگ درختان ميزبان مي‌گردد و در نتيجه باعث كاهش فعاليت‌هاي فيزيولوژيك درخت به خصوص كربن‌گيري و تنفس مي‌گردد. زيست‌شناسي اين حشره زمستان را به صورت پوره سن دو به سر مي‌برد. اين پوره پس از مدتي تغذيه در بهار تبديل به حشره كامل ماده مي‌شود و در اين حالت به مرور بدن حشره ماده از سطح زيرين چروكيده شده و جلد شاخي حشره تبديل به محفظه تخم مي‌شود. اواخر خرداد ماه حشرات ماده شروع به تخمگذاري مي‌كنند. اين تخمها در اواسط تيرماه باز مي‌شوند و پوره‌ها از زير جلد ماده خارج شده و در سطح برگها، ميوه‌ها و سرشاخه‌ها پراكنده مي‌شوند و اغلب توسط باد به اطراف پراكنده مي‌گردند. اين حشره در سال فقط يك نسل دارد. کنترل: به علت وجود عوامل كنترل كننده طبيعي مبارزه شيميايي توصيه نمي‌شود. در صورت بالا بودن تراكم جمعيت آفت مي‌توان سرشاخه‌هاي آلوده را قطعو معدوم نمود. زنبورهاي پارازيتوئيد Hymenoptera: Encyrtidae Blastothrix brittanica Habrolepis tergrigorianae Hymenoptera: Aphelinidae Archenomus bicolor کنترل شیمیایی: . مبارزه شيميايي بايد زماني باشد كه شپشك در مرحله Crawler باشد و 75% پوره‌هاي از زير سپر خارج شده باشند. 1. آزینفوس متیل(گوزاتیون) EC20% و 2در هزار 2. اتیون EC47% و 1.5 درهزار 3. اتریمفوس(اکامت) EC50% و 1در هزار 4. کلرپیریفوس(دورسبان) EC40.8% و 1.5- 1 درهزار 5. روغن امولسیون شونده O 80% و 5/. درصد مبارزه زمستانه: اين مبارزه اغلب در مورد گونه‌هايي عمل مي‌شود كه حشره به صورت پوره و يا حشره كامل مي‌باشد. اين روش در مورد شپشكهاي زير خانواده Lecaninae كه داراي بدن بدون محافظ مي‌باشند خيلي مؤثر است (مانند شپشك نخودي). سم‌پاشي زمستانه اواخر زمستان به صورت روغن‌پاشي (سموم روغني Volk) پس از سپري شدن اوج سرماي زمستان و قبل از بيداري درختان انجام مي‌شود (روغن‌هاي زمستانه داراي هيدروكربن اشباع كمتري هستند). -------------------------------------------------------------------------------- سپردار آسيايي گوجه Tecaspis = Chionaspis asiatica Hom.: Diaspididae, Diaspidini در تمام نقاط ايران انتشار دارد. به تمام هسته‌دارها حمله مي‌كند. برگ، ساقه و تنه درختان مذكور را مورد حمله قرار مي‌دهد. طول سپر ماده‌هاي زمستان گذران 1 تا 5/1 ميليمتر، رنگ سپرهاي پوره‌هاي سنين يك و دو نارنجي است. حشره ماده زرد مايل به نارنجي مي‌باشد. سپر نر 9/0 ميليمتر و دو قسمتي مي‌باشد. زيست‌شناسي دو نسل در سال دارد. زمستان را به صورت پوره سن 2 و حشره كامل ماده بر روي شاخه و ساقه درختان ميزبان به سر مي‌برد. پوره‌هاي نسل تابستانه تقريباً همگي روي برگها متمركز شده و تغذيه آنها از شيره برگ است. پوره‌هاي نسل زمستانه روي شاخه‌ها و تنه متمركز مي‌گردند. ماده‌هاي زمستان گذران همگي بارور هستند. در روي تنه و ساقه در زمستان نر ديده نمي‌شود. [img] [/img] کنترل شیمیایی: . مبارزه شيميايي بايد زماني باشد كه شپشك در مرحله Crawler باشد و 75% پوره‌هاي از زير سپر خارج شده باشند. 1. آزینفوس متیل(گوزاتیون) EC20% و 2در هزار 2. اتیون EC47% و 1.5 درهزار 3. اتریمفوس(اکامت) EC50% و 1در هزار 4. کلرپیریفوس(دورسبان) EC40.8% و 1.5- 1 درهزار 5. روغن امولسیون شونده O 80% و 5/. درصد -------------------------------------------------------------------------------- پسيل گلابي ((Pear Psylla Cacopsylla pyricola (Hom.: Psyllidae) در اكثر نقاط كشور وجود دارد. خسارت آن در نواحي گرم و خشك بيشتر از نقاط سرد و مرطوب است. پسيل گلابي در دوره پورگي و حشره كامل مقدار زيادي شيره گياهي مكيده و پس از جذب مواد مورد نياز بقيه را با تغييراتي به صورت مايع چسبناك دفع مي‌كند. از اين رو اين آفت به شدت به اين مايع چسبناك آلوده مي‌شوند. در اثر بسته شدن روزنه‌هاي برگ عمل تهويه و تنفس در برگها متوقف مي‌گردد. در اثر اختلالات تغذيه و تنفس، رشد و تشكيل جوانه‌هاي برگ و گل سال بعد در روي شاخه‌ها متوقف مي‌ماند. جوانه‌هاي گل و ميوه در روي درخت تشكيل نمي‌گردد و ميوه‌هاي همان سال ريز و بدشكل مي‌شوند. در سالهاي اخير پسيل گلابي را ناقل بيماري ميكوپلاسموز Pear decline يا زوال گلابي نيز مي‌شناسند. اين بيماري باعث خشكيدن سريع درختان گلابي مي‌شود. زيست‌شناسي زمستان را به صورت حشره كامل در زير برگهاي ريخته شده اطراف تنه درخت، زير پوست‌هاي تنه و بيشتر در سطح زيرين سرشاخه‌ها مي‌گذراند. اولين تخمريزي در اوايل اسفندماه و معمولاً در نزديكي جوانه‌ها صورت مي‌گيرد. در اين موقع جوانه‌هاي درختان تازه شروع به رشد مي‌كنند. حشرات ماده تخمهاي خود را به طور رديفي و اغلب به صورت رشته‌اي قرار مي‌دهند. تخمريزي زمستانه تا پايان ريزش گلبرگها ادامه دارد. در بهار و تابستان بيشتر تخمها بر روي برگها به حالت مجتمع در نزديكي رگبرگهاي اصلي گذاشته مي‌شوند. پوره‌ها پس از خروج از تخم متوجه سرشاخه‌ها مي‌شوند و در روي جوانه‌هاي برگ متمركز مي‌گردند. در اثر تراكم پوره‌ها روي برگهاي جوان، برگها كوچك مي‌مانند و پيچيده مي‌شوند. ترشح عسلك در نسل اول كم است ولي در نسلهاي بعدي به خصوص در ماههاي گرم ترشح عسلك شديدتر مي‌شود. دوران پورگي بسته به شرايط آب و هوايي از 30 تا 37 روز تغيير مي‌كند. تعداد نسل معمولاً 4 تا 6 بوده ولي در اكثر نقاط كشور 5 نسل دارد. کنترل: 1- پسيل گلابي طالب آب و هواي گرم و خشك است و در نواحي كه رطوبت نسبي پايين و درجه حرارت نسبتاً زياد باشد تراكم و خسارتش شدت بيشتري دارد. از اين رو در باغهايي كه در زير درختان اقدام به كشت يونجه يا پوشش سبز ديگري نمايند، نظر به اينكه محيط را تا حدودي مرطوب مي‌سازد، جمعيت آفت و تخمريزي حشره كاهش پيدا مي‌كند. 2ـ رعايت اصول باغباني: فواصل درختان نبايستي كمتر از 8 متر انتخاب شود، هرس شاخه‌هاي اضافي و كاستن از انبوهي بيش از حد شاخ و برگ كه موجب تهويه بيشتر مي‌شود در كاهش انبوهي آفت بسيار مهم است. 3ـ دشمنان طبيعي شكارچي‌هايي نظير Exochomus quadripustulatus، A.nemorum Adalia bipunctata، Anthocoris nemoralis، Chrysopa carnea و زنبور پارازيتوئيد Trechnites sp. از خانواده Encyrtdae. کنترل شیمیایی: همزمان با تورم جوانه ها تا ریختن سه چهارم گلبرگها یا بلافاصله پس از ریختن گلبرگها. در صورت زیاد بودن ترشحات قبل از سمپاشی، درخت با آب شستشو شود. 1. فوزالن EC35% و 1.5 در هزار 2. گوزاتیون EC20% و 2 درهزار 3. دیازینون EC60% و 1 در هزار 4. اندوسولفان EC35% و 2 درهزار -------------------------------------------------------------------------------- زنبور مغزخوار بادام Eurytoma amygdalia (Hym.: Eurytomidae) زيست‌شناسي زمستان را به صورت لاروهاي كامل در داخل ميوه‌هاي خشك شده در سطح زمين يا روي درخت مي‌گذراند. لاروهي زمستان گذران معمولاً كمي قبل از تشكيل شدن شكوفه بادام تبديل به شفيره مي‌گردند. حشرات كامل مصادف با ريختن گلبرگها ظاهر شده و پس از مختصري تغذيه از شبنم و مايعات ديگر در داخل نسج ميوه‌هاي تازه تشكيل شده تخم مي‌گذراند. هر حشره ماده حدود 120 تا 150 عدد تخم مي‌گذارد. تخمها به فاصله 2 تا 3 هفته باز مي‌شوند. لاروها پس از خروج از تخم با حفر تونلي خو را به دانه مي‌رسانند و از دانه‌هاي در حال رشد تغذيه مي‌كنند. دوره لاروي حدود 10 تا 11 ماه طول مي‌كشد (تمام تابستان، پاييز، زمستان و قسمتي از بهار). اين حشره بيش از يك نسل در سال ندارد ولي گاهي لاروهاي كامل كه دوران دياپوز را مي‌گذرانند ممكن است تا دو سال در داخل ميوه‌هاي آلوده به حالت انتظار باقي بمانند. quo
|
امتیاز مطلب : 0
|
تعداد امتیازدهندگان : 0
|
مجموع امتیاز : 0
عضو شوید
عضویت سریع
آمار مطالب
آمار بازدید
